प्रजासत्ताक दिन | Republic Day 26 January | Republic day in Marathi
प्रजासत्ताक दिन , २६ जानेवारी 2023
प्रजासत्ताक दिन हा भारतातील तीन राष्ट्रीय सणांपैकी एक आहे, म्हणूनच प्रत्येक जाती व संप्रदायामध्ये हा सण अत्यंत आदर आणि उत्साहाने साजरा केला जातो. 26 जानेवारी या दिवशी प्रजासत्ताक दिनाच्या निमित्ताने परेड, सांस्कृतिक कार्यक्रम असे अनेक कार्यक्रम देशभरात आयोजित केले जातात. म्हणूनच, हा दिवस आदराने आणि तो एकत्रित साजरा करणे फार महत्वाचे आहे, जेणेकरून आपल्या देशातील ही एकता आणि अखंडता नेहमी टिकून राहिल.
प्रजासत्ताक दिन का साजरा करायचा?
प्रजासत्ताक दिन साजरा करण्याचे मुख्य कारण म्हणजे आपल्या देशाची घटना या दिवसापासून लागू झाली. याशिवाय या दिवसाचा आणखी एक इतिहास आहे, जो अगदी मनोरंजक आहे. त्याची सुरुवात १९२९ मध्ये पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या अध्यक्षतेखाली लाहोर येथे झालेल्या भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसच्या अधिवेशनात झाली. ज्यामध्ये कॉंग्रेसने अशी घोषणा केली होती की २६ जानेवारी १९३० पर्यंत जर भारताला स्वायत्त शासन दिले गेले नाही तर त्यानंतर भारत स्वत:ला पूर्णपणे स्वतंत्र घोषित करेल, पण जेव्हा हा दिवस आला आणि या विषयावर काही उत्तर न मिळाल्याने कॉंग्रेसने त्या दिवसापासून संपूर्ण स्वातंत्र्य मिळविण्याच्या उद्दीष्टाने आपली सक्रिय चळवळ सुरू केली. हेच कारण आहे की जेव्हा आपला भारत देश स्वतंत्र झाला त्यानंतर 26 जानेवारी हा दिवस राज्यघटनेची स्थापना करण्यासाठी निवडण्यात आले.
भारतीय राष्ट्रीय सण, प्रजासत्ताक दिन
प्रजासत्ताक दिन हा सामान्य दिवस नाही, हा तो दिवस आहे जेव्हा आपल्या भारताला संपूर्ण स्वातंत्र्य प्राप्त झाले होते कारण 15 ऑगस्ट 1947 रोजी भारत स्वतंत्र झाला असला तरी तो २६ जानेवारी १९५० रोजी पूर्णपणे स्वतंत्र झाला कारण याच दिवशी “भारत सरकार कायदा” काढण्यात आला आणि त्या दिवशी नव्याने भारतीय राज्यघटना संविधान लागू करण्यात आली . म्हणूनच 26 जानेवारी हा दिवस भारतात प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो . गांधी जयंती आणि स्वातंत्र्य दिन याखेरीज भारतातील तीन राष्ट्रीय सणांपैकी हा एक उत्सव आहे.
हा दिवस देशभरात राष्ट्रीय सुट्टीचा दिवस आहे, तरीही या दिवशी, शाळेमध्ये तसेच अनेक सरकारी कार्यालयत २६ जानेवारीचा कार्यक्रम साजरा केला जातो. या दिवशी मिठाई वाटपासोबत अनेक सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजनही केले जाते. ह्या दिवसाचा भव्य कार्यक्रम नवी दिल्लीतील राजपथ येथे होतो, जिथे अनेक सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि परेड केले जाते. प्रजासत्ताक दिनाचा हा दिवस हा असा एक दिवस आहे, ज्यामुळे आपल्या देशाच्या घटनेचे महत्त्व आपल्याला समजते, म्हणूनच हा दिवस संपूर्ण देशभर जल्लोषात साजरा केला जातो.
* प्रजासत्ताक दिना संबंधित काही मनोरंजक तथ्ये
– या दिवशी पूर्ण स्वराज्याचा कार्यक्रम 26 जानेवारी 1930 रोजी प्रथमच साजरा करण्यात आला. ज्यामध्ये ब्रिटीशांच्या राजवटीपासून पूर्ण स्वातंत्र्य मिळविण्याचे प्रण घेतले होते .
– प्रजासत्ताक दिनाच्या परेड दरम्यान एक ख्रिश्चन स्वर (म्युझिक) “अ‍ॅबाइड विथ मी” वाजविला जातो कारण हे स्वर महात्मा गांधींच्या आवडीनिवडीपैकी एक आहे.
– इंडोनेशियाचे राष्ट्राध्यक्ष सुकर्णो हे भारताच्या पहिल्या प्रजासत्ताक दिन सोहळ्यास प्रमुख पाहुणे होते.
– प्रजासत्ताक दिन उत्सव 1955 मध्ये नवीन दिल्ली येथील राजपथ येथे प्रथम आयोजित करण्यात आला होता.
– भारतीय प्रजासत्ताक दिनाच्या सोहळ्यादरम्यान, भारताच्या राष्ट्रपतींना 31 तोफांची सलामी दिली जाते.
प्रजासत्ताक दिन उत्सव
दरवर्षी 26 जानेवारीला प्रजासत्ताक दिनाचा हा कार्यक्रम नवी दिल्लीतील राजपथ येथे भव्य पद्धतीने साजरा केला जातो. यासह प्रजासत्ताक दिनाच्या दिवशी खास परदेशी पाहुण्यास आमंत्रित करण्याचीही प्रथा आहे, त्याअंतर्गत एकापेक्षा जास्त वेळा अतिथींनाही आमंत्रित केले जाते. या दिवशी सर्वप्रथम राष्ट्रपतीं तिरंगा फडकावतात आणि त्यानंतर तेथे उपस्थित सर्व लोक एकत्रितपणे उभे राहून राष्ट्रगीत गातात
पंतप्रधानांनी राजपथ येथे अमर जवानांच्या ज्योतीवर पुष्पहार घालायची प्रथा सुरू केले. येथे भारतीय सैन्य, हवाई दल आणि नौदलाच्या विविध रेजिमेंट्स उपस्थित असतात. कारण या कार्यक्रमास आमंत्रित केलेले विविध देशांच्या प्रमुख पाहुण्यांचे आगमन हे त्या देशांशी संबंध वाढवण्याची संधी भारताला देते.
निष्कर्ष
प्रजासत्ताक दिन हा आपल्या देशातील तीन राष्ट्रीय सणांपैकी एक आहे, हा दिवस आपल्या प्रजासत्ताकाचे महत्त्व करून देतो. हेच कारण आहे की हे देशभरात मोठ्या उत्साहाने आणि उत्साहात साजरे केले जाते. यासह, हा दिवस जेव्हा आपली रणनीतिक शक्ती दर्शवितो, जो कोणालाही दहशत दाखविण्यास नव्हे तर आपण स्वतःचे संरक्षण करण्यास सक्षम आहोत असा संदेश देण्यासाठी असतो. 26 जानेवारी हा दिवस आपल्या देशाचा ऐतिहासिक उत्सव आहे, म्हणून आपण उत्साहात आणि आदराने साजरा करत आलो आहोत आणि पुढे हि असाच साजरा केला पाहिजे.
मित्रोंना तुम्हाला हा मराठी वारसा चा लेख जर आवडला असेल तर आम्हाला Facebook वर Like आणि share नक्की करा. या वरील लेखात जर तुम्हाला काही चुकीचे वाटत असेल तर कमेंट बॉक्स मध्ये आम्हाला त्याची माहिती द्या आम्ही हा लेख अपडेट करत राहू.
